Bureau Toerisme kiest voor net even andere aanpak

Zoals de rest van Nederland werd ook het toerisme in Rivierenland getroffen door de coronacrisis. Zowel het Bureau Toerisme Rivierenland (BTR) als de ondernemers besloten echter niet bij de pakken neer te zitten en door te gaan met de pragmatische aanpak die de laatste jaren veel vruchten afwierp. Het is voor Richard de Bruin, sinds 2004 directeur van BTR illustratief: “We doen het hier al jaren net even anders dan in de rest van Nederland.”

Bureau Toerisme Rivierenland (BTR), de nieuwe naam van Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) Rivierenland, is een klein bureau waar nu 4,3 fte werken. Het bureau werkt voor acht gemeenten (Buren, Culemborg, West Betuwe, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel) en het bedrijfsleven in de drie streken van Rivierenland: Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas en Waal. Zoals overal had corona ook in Rivierenland impact op het toerisme. Toch heeft BTR zich vanaf het begin bewust ver gehouden van uitspraken over die impact. “Meteen na het uitbreken van corona had de rest van Nederland iets van ‘het gaat heel slecht worden’, terwijl ik iets had van ‘laten we maar even afwachten, want we weten nog niet waar we het over hebben’ en ‘laten we de uitwerking afwachten van de maatregelen van de eerste fase’.

Wel zijn we als BTR meteen begin april het gesprek aangegaan met de provincie Gelderland en de bestuursregio – Rivierenland – waarin de acht gemeenten samenwerken. Daarin hebben we met name naar het scenario gekeken wat we zouden kunnen doen als er veel bedrijven zouden omvallen. En hebben we samen met accountants gekeken hoe we met behulp van externe financiering bedrijven die in principe een gezonde bedrijfsvoering hadden maar nu in problemen zouden kunnen raken door factoren waaraan ze niets konden doen, te helpen. Achteraf bleek dat gelukkig niet nodig, want de resultaten waren boven verwachting goed. Je ziet zelfs dat veel bedrijven het in 2020 nog beter hebben gedaan dan in 2019.” De Bruin nuanceert het beeld wel meteen: “Je hebt bedrijven die er niet van hebben kunnen profiteren, zoals bedrijven die erg afhankelijk zijn van de zakelijke markt of van groepsaccommodaties en kleine restaurants en cafés. Die bedrijven hebben zo’n 50 procent minder gedraaid dan in 2019. Bedrijven die er wel van hebben kunnen profiteren zaten de afgelopen zomer echter met bezettingen van tussen de 90 en 100 procent. Die bedrijven merkten bovendien dat de mensen die in Nederland bleven meer uitgaven dan anders. Ze zijn dan ook voorzichtig optimistisch over 2021: wanneer dezelfde maatregelen in grote lijnen van kracht zullen blijven, verwachten ze opnieuw een goed jaar.”

Groei, maar niet alle bedrijven kunnen er van profiteren

De Bruin schetst een beeld van de bezoekers van Rivierenland: “Van de mensen die hier komen overnachten is 81% afkomstig uit Nederland. Dat betekende dit jaar dat de 19% mensen uit het buitenland die wegviel ruimschoots werd opgevangen door de Nederlanders. In maart van dit jaar hadden we bovendien tijdens een netwerkbijeenkomst de uitkomsten willen presenteren van de Vrijetijdsmonitor Rivierenland, waarin we de resultaten van 2016 hebben vergeleken met 2018. In 2016 hadden we al een groei in overnachtingen van 19% ten opzichte van een landelijke groei van 8%. Een groei gerealiseerd op het bestaande aanbod, dus met hetzelfde aantal overnachtingsmogelijkheden. In 2018 was de groei 62%, ditmaal met een groeiend aanbod aan overnachtingsmogelijkheden. Ten opzichte van 4% landelijk. Het liet zien dat forse groei mogelijk is als je zorgt voor een substantieel groeiend aanbod aan dag- en verblijfsrecreatie. Dat ‘substantieel’ ontwikkelen is overigens essentieel: als je aanbod maar een beetje groeit, groei je ook maar een beetje.”

Kennis, ontwikkeling, informatie, marketing

Het brengt De Bruin bij de rol van BT Rivierenland als organisatie: “Wij houden ons bezig met kennis, ontwikkeling, informatie en marketing (KOIM model*). Daarbij is marketing het sluitstuk van het goed uitvoeren van de drie elementen ervoor. Kennis gaat bij ons heel erg om kennisvergaring en kennisdeling. Bijvoorbeeld via zo’n Vrijetijdsmonitor. De kennis is ook nadrukkelijk bedoeld om de individuele ondernemers te inspireren om uiteindelijk tot ontwikkeling te komen. Het brengt me bij een onderdeel waarin we ons als BT Rivierenland onderscheiden van de rest van Nederland: we houden ons als BT bezig met concept- en projectontwikkeling en met het ontwikkelen van nieuw aanbod.” En dat levert ook resultaat op, zegt De Bruin: “We krijgen dit jaar de bestemmingswijziging voor een grootschalige dagattractie, Streeckerij de Betuwe. En we krijgen in 2021 nog meer dagrecreatieve ontwikkelingen. Bovendien gaan we met de ondernemers kijken naar meer mogelijkheden op het gebied van verblijfsrecreatie.” In die ontwikkeling zijn de gepresenteerde tools als apps en sites contentdragers van informatie. “Wij maken die tools nagenoeg volledig in eigen huis. De marketing die volgt op deze eerdere aandachtspunten speelt vervolgens in op grote campagnes, zoals ‘Gelderland levert je mooie streken’ of de meer regionale campagne ‘Je voelt je thuis in Rivierenland’, waarbij nadrukkelijk wordt ingespeeld op de coronatijd en waarmee we mensen een veilig gevoel willen geven om naar een bepaald gebied op vakantie te gaan.”

Fysieke bijeenkomst

Op 25 september 2020 organiseerde BT Rivierenland een fysieke netwerkbijeenkomst op de parkeerplaats van Restaurant De Betuwe in Tiel. “Dat hebben we vooral fysiek gedaan omdat er bij onze netwerkpartners een grote behoefte bestond om samen te komen. Zo konden we hen ook een update geven over de ontwikkelingen van de afgelopen maanden. En ze de nieuwe tools laten zien. Die zijn overigens niet ontwikkeld voor de coronatijd, maar meer een jaarlijkse update. Het is niet zo dat we nog bepaalde tools zoals apps en sites misten, wel dat we ons productaanbod altijd doorontwikkelen. Dat doen we al ruim vijftien jaar en dat blijven we doen.”

Daarbij wordt niet alleen gekeken naar het overkoepelend merk, Rivierenland, maar ook naar de drie merken die eronder hangen: Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas en Waal. Zo is de Betuwe en niet Rivierenland opgenomen in de campagne ‘Gelderland levert je mooie streken’. En dat is geen toeval. “Als BT Rivierenland weten we dat Betuwe in de top twaalf staat van bekende merken. Vandaar dat we er bewust op inzetten om dat merk nog sterker te maken. In de slipstream daarvan willen we vervolgens ook de andere merken – Bommelerwaard en Land van Maas en Waal – sterker maken. Ook omdat dat een wens is van ondernemers uit die gebieden. Rivierenland blijft dan over als verbindingsmerk.

Overigens zijn alle op 25 september 2020 gepresenteerde tools toepasbaar op alle drie de gebieden. Zo hebben we een streekmerk rond een streekproduct ontwikkeld, Betuws Best. Die opzet – inclusief netwerk, apps en de samenwerking met ondernemers – is ook toepasbaar op de andere twee gebieden.”

Op 25 september 2020 werd ook de nodige merchandise gelanceerd. “Het is een onderdeel van de merkbeleving die overigens niet alleen bij de gasten zit, maar ook bij de inwoners en ondernemers van Rivierenland. Als BT Rivierenland willen we die laatste groepen ook graag meenemen bij wat ze voelen bij hun eigen merk. In alle gebieden is de merkbeleving sterk, vandaar dat we daar ook graag merchandise bij inzetten.”

De bijeenkomst stond eigenlijk voor maart 2020 gepland, net als de vorige vijftien edities. “Normaal gesproken zijn daarbij zo’n 250 relaties aanwezig. Deze keer moest het echter noodgedwongen op een kleinere schaal, met een maximumaantal van 100 aanwezigen.”

Grote letters in fruitkisten

Een opvallend onderdeel van de bijeenkomst waren de bijna drie meter hoge letters van het woord #BETUWE. De letters zijn geplaatst in Betuwse fruitkisten, waardoor ze verplaatsbaar zijn: ze kunnen met een heftruck op een kar worden gezet. En juist in dat laatste zit het grote verschil met de letters van I Amsterdam, die jarenlang voor het Rijksmuseum op een vaste plaats stonden. “Eigenlijk is het een doorontwikkeling van een goed idee, aangepast aan het DNA van het gebied.” Het idee sloeg aan: “Inmiddels heb ik al meer dan zes reserveringen staan van partijen die de letters voor een week of maand willen gebruiken. Dat is mooi want het laat zien dat het iets is waar ondernemers iets mee kunnen en waar ze een gevoel bij hebben.” Ook met kennis wil BT Rivierenland nauw aansluiten bij de behoeften van de individuele ondernemer. “Daarom organiseren wij ook subsidieaanvragen voor ondernemers. Daarbij zoeken wij alles uit en stellen we vervolgens de aanvraag met de ondernemers op.”

De Bruin vindt het belangrijk dat de attracties die ontwikkeld worden passen bij Rivierenland. “Het cliché daarbij is altijd: we willen hier geen Efteling met achtbanen.” Maar wat past wel? “We willen nu een ontwikkeling realiseren die heel erg is gestoeld op streekproducten. En die ontwikkeling bestaat uit een aantal pijlers: retail, gastronomie, evenementen en attracties. Waarbij je bij dat laatste niet moet denken aan achtbanen maar aan spelen en activiteiten. Bij die attractie – het fruitbelevingspark Streeckerij de Betuwe aan de A15 in Wadenoijen bij Tiel – die zo’n kwart miljoen bezoekers per jaar moet gaan trekken, willen we allerlei streekproducenten gaan betrekken, die grondstoffen en halffabricaten gaan leveren voor die attractie. Je krijgt dan in feite een coöperatie, waarvan meerdere partijen kunnen profiteren. De bestemmingsplanwijziging zal op 20 januari 2021 plaatsvinden, waarna er met de bouw gestart kan worden.”

Pragatisme

Het is illustratief voor het pragmatisme, dat kenmerkend voor BT Rivierenland is en dat ook in de coronatijd hoogtij vierde: “We hebben al snel gezegd: we gaan gewoon door waarmee we goed bezig waren met de ondernemers: zorgen voor voldoende ontwikkeling in dag- en verblijfsrecreatie.” En daarin zijn hoopvolle ontwikkelingen te melden: “Voor ons gebied liggen vier plannen om vakantieparken te ontwikkelen. En dat is mooi, want die hadden we nog niet in dit gebied. Bovendien worden ze net even iets anders in vergelijking met het gros van de bestaande vakantieparken. Luxere huizen met meer comfort en wellness en eigen in plaats van centrale faciliteiten. Daarnaast zie ik plannen van ondernemers voor verblijfsrecreatie voor groepen en initiatieven op het gebied van dagrecreatie. Het laat zien dat dit gebied niet stilstaat, maar gewoon doorgaat. Waarbij steeds het credo is: ontwikkelen volgens je eigen DNA en dat betekent in dit geval veel focus op streekproducten.” De Bruin noemt een mooi voorbeeld daarvan: De Betuwse Belevenis. De Betuwse Belevenis is een park en dagattractie op Heerlijkheid Eck en Wiel waarin een actieve beleving van de historie, lokale ambachten, cultuur en natuur van de Betuwe centraal staan. “Daarbij gaat het om een initiatief waarbij wij als BT Rivierenland de ondernemer hebben geïnspireerd en hem hebben geholpen een concept te ontwikkelen, dat hij straks gaat uitvoeren.”

Het brengt De Bruin bij een mooie uitsmijter. “De Betuwe is het gebied geweest van appels en peren, maar we zijn de druiven vergeten. Terwijl we hier de beste wijn van de lage landen maken. Daarom gaan we nu ook Betuwe Grand Cru in de markt zetten. Zodat merknaam en gebied samenvallen en Betuwe de Champagne van Nederland wordt!”

Dit artikel is gepubliceerd in NRIT Media